Alle cellen in ons lichaam hebben zink nodig en naar schatting hebben 10% van alle lichaamseiwitten bindingsplaatsen voor zink. Zink is essentieel voor de activiteit van meer dan 300 enzymen en 2000 transcriptiefactoren. Hierdoor is zink enorm belangrijk voor ons lichaam. Het draagt onder andere bij aan:
- De communicatie tussen cellen;
- Herstel van hersenweefsel en de structuren hiervan;
- Een gezonde groei en ontwikkeling;
- Verminderde infectiegevoeligheid;
- Verbeterde vruchtbaarheid.
Wat doet zink?
Zink is heel belangrijk voor onze hersenen. Het speelt namelijk een rol bij de zenuwprikkeloverdracht, hierdoor helpt het bij de verschillende aspecten van onze hersenfunctie zoals cognitieve functies, ons gedrag en onze stemmingen. Hiernaast draagt zink bij aan neuronale plasticiteit. Dit houdt in dat zink helpt met het herstellen en het herstructureren van hersenweefsel na schade of inspanningen.
Zink speelt een sleutelrol bij het behoud van het gezichtsvermogen. Het is in hoge concentraties aanwezig in het oog, vooral in het netvlies en het vaatvlies. Een tekort aan zink kan het gezichtsvermogen veranderen en een ernstig tekort veroorzaakt veranderingen in het netvlies en het retinale pigmentepitheel (RPE). Het lijkt de progressie van sommige degeneratieve retinale aandoeningen te vertragen.
Er wordt verondersteld dat lage plasma-zinkspiegels een van de niet-specifieke kenmerken van ontsteking kunnen zijn. In twee meta-analyses verminderde zinksuppletie ontstekingsmarkers. Topisch zink kan door zijn ontstekingsremmende werking effectief zijn voor de behandeling van acné.
Ook lijkt de mannelijke vruchtbaarheid te worden beïnvloed door zink. Onvruchtbare mannen hebben een lager zaadplasma-zink, met normaal of verminderd bloedzink. Klinisch onderzoek suggereert dat kortdurende uitputting van zink in de voeding resulteert in verminderde serumtestosteronconcentraties, zaadvolume en totaal verlies van zaadzink per ejaculaat.
Waar zit zink in?
Bronnen van zink zijn:
- Vlees, gevogelte, zeevoedsel en zuivel;
- (Ongeraffineerde) granen;
- Bonen, noten en zaden;
Zinkoxide en zinksulfaat worden meestal gebruikt om tarweproducten te verrijken. Ongeveer 15 tot 40% van het zink in voeding wordt geabsorbeerd.
De biologische beschikbaarheid wordt beïnvloed door de zinkstatus en de absorptie wordt verhoogd wanneer er een zink tekort is. Zink wordt meestal geabsorbeerd in de dunne darm.
Hoeveel zink per dag?
| Categorie | ADH |
| Tot 1 jaar | 2 mg |
| Tot 3 jaar | 3 mg |
| 4 tot 8 jaar | 5 mg |
| 9 tot 13 jaar | 8 mg |
| Meisjes 14 tot 18 jaar | 9 mg |
| Jongens/mannen 14 jaar en ouder | 11 mg |
| Vrouwen 19 jaar en ouder | 8 mg |
| Zwangere vrouwen | 13 mg |
| Zogende vrouwen | 14 mg |
Veilige innamegrens
Zinksuppletie is veilig in doseringen zoals genoemd onder gebruiksadviezen. Sommige mensen hebben last van maagdarmklachten (zoals kramp, misselijkheid) of een metaalsmaak in de mond na inname van een zinksupplement; dit kan in de meeste gevallen worden voorkomen door zink bij de maaltijd in te nemen.
Zink is relatief non-toxisch en een acute zinkintoxicatie (met pijn in de maagstreek, misselijkheid, verlies van eetlust, buikkrampen, diarree, hoofdpijn) komt zelden voor en treedt meestal pas op bij doseringen boven 150-200 mg per dag.
Verstoringen op het calcium- en kopermetabolisme zijn bij onderhoudsdoseringen niet te verwachten. Wel bestaan er aanwijzingen voor dergelijke verstoringen wanneer doseringen van 100 mg of meer elementaire zink wordt gebruikt.
Gevolgen van een zinktekort
Aangezien zink veel algemene functies heeft, gaat een zinktekort gepaard met algemene, niet-specifieke gezondheidsproblemen. Een zinktekort uit zich vooral via huid, maagdarmkanaal, (centrale) zenuwstelsel, immuunsysteem, skelet en voortplantingsorganen. Symptomen en aandoeningen die kunnen wijzen op een zinktekort:
- Depressie, stemmingswisselingen, angst, agressie;
- Dermatitis, slechte wondheling;
- Keelpijn;
- Diarree;
- Impotentie, verminderde vruchtbaarheid;
- Bloedarmoede;
- Nachtblindheid.
Zink en andere supplementen of voeding
Voordelig
- Zink beschermt tegen de neurotoxiciteit van lood
- Eiwitten knoflook en ui verhogen de zinkabsorptie.
Nadelig
- Een zinktekort kan leiden tot verminderde absorptie van vitamine A;
- Calciumsupplementen kunnen zinkabsorptie hinderen;
- Chroom en zink kunnen beter niet samen worden ingenomen, zij hinderen elkaars absorptie;
- IJzer en zink kunnen beter niet samen worden ingenomen, zij hinderen elkaars absorptie.
Bronnen: